Η Ένωση ως συλλογικό όργανο εκπροσώπησης των Δήμων, επικεντρώνει τις προσπάθειές της σε διαβουλεύσεις τόσο με την Κυβέρνηση όσο και με τη Βουλή, με στόχο τη σωστή αντίκρυση πολλών και ποικίλης φύσης θεμάτων και ζητημάτων που αφορούν και ενδιαφέρουν τους Δήμους. Ο στόχος της Ένωσης και στις δύο περιπτώσεις είναι να προβάλλει τις απόψεις των Δήμων, επεξηγώντας και τεκμηριώνοντας τις θέσεις τους, ώστε οι τελικές αποφάσεις της Εκτελεστικής και Νομοθετικής Εξουσίας για θέματα πολιτικής να λαμβάνουν υπόψη τις θέσεις και απόψεις των Δήμων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης γενικότερα. Εκτός από την εκπροσώπηση των Δήμων στις διαβουλεύσεις με την Κυβέρνηση και τη Βουλή, η Ένωση εκπροσωπεί τους Δήμους και διαβουλεύεται με Κόμματα, διάφορους Οργανισμούς Δημόσιου ή Ιδιωτικού Δικαίου και άλλες Οργανώσεις.
Πέρα από το εσωτερικό, η Ένωση εκπροσωπεί τους Δήμους και την Τοπική Αυτοδιοίκηση της Κύπρου γενικότερα και στο εξωτερικό. Η Ένωση συμμετέχει ενεργά με αντιπροσωπεία της στις εργασίες του Κογκρέσου Τοπικών Περιφερειακών Αρχών της Ευρώπης, που είναι το κορυφαίο Ευρωπαϊκό Σώμα για θέματα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Είναι, επίσης, μέλος και συμμετέχει στα συνέδρια της Διεθνούς Ένωσης Τοπικών Αρχών (IULA) καθώς και σε άλλα διεθνή συνέδρια και συναντήσεις που έχουν σχέση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Η εκπροσώπηση των Δήμων στο εσωτερικό και το εξωτερικό είναι βέβαια η πιο σημαντική από τις λειτουργίες της Ένωσης, αλλά όχι η μοναδική. Η Ένωση καταβάλλει, επίσης, συνεχείς προσπάθειες για στενότερη συνεργασία μεταξύ των Δήμων, κάτι που λόγω του μικρού σχετικά μεγέθους των Δήμων της Κύπρου θα αποβεί προς όφελος τόσο των ιδίων των οργανισμών όσο και των δημοτών τους, ιδιαίτερα σε σχέση με το κόστος και το επίπεδο των προσφερομένων υπηρεσιών. Επίσης, μέσω της Ένωσης, ανταλλάσσονται συχνά απόψεις για τις εμπειρίες του κάθε Δήμου και την από κοινού αντιμετώπιση διάφορων ζητημάτων, γεγονός που αποβαίνει πολύ χρήσιμο για τους Δήμους.
Η δραστηριότητα της Ένωσης είναι πραγματικά πολυσχιδής και σύνθετη, αφού κατά καιρούς επιλαμβάνεται σωρείας θεμάτων που αφορούν και ενδιαφέρουν τους Δήμους. Η παρακολούθηση της νομοθεσίας και η ενεργός παρέμβαση της Ένωσης, όπου χρειάζεται, είναι οπωσδήποτε, όπως προαναφέρθηκε, μία από τις πιο κύριες πτυχές της δραστηριότητάς της, αφού η λειτουργία των Δήμων αναφορικά με αρκετούς τομείς στους οποίους ασκούν εξουσίες και αρμοδιότητες επηρεάζεται άμεσα από τις πρόνοιες της κείμενης νομοθεσίας. Γι’ αυτό η Ένωση παρακολουθεί συστηματικά και με ιδιαίτερη προσοχή τον τομέα αυτό, με στόχο να προστατεύσει τα καλώς νοούμενα συμφέροντα των Δήμων και ταυτόχρονα, να προωθήσει τη βελτίωση και εκσυγχρονισμό στο μέγιστο βαθμό της νομοθεσίας, ώστε το θεσμικό πλαίσιο να είναι τέτοιο που να επιτρέπει στους Δήμους να διευρύνουν και να βελτιώνουν το φάσμα και επίπεδο των υπηρεσιών που προσφέρουν στους δημότες τους.
Γενικά, σύμφωνα με το Καταστατικό, οι σκοποί της Ένωσης είναι η προώθηση της ανεξαρτησίας και αυτοτέλειας των Αρχών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η επί μονίμου και οργανωμένης βάσεως συνεργασία των μελών, η προώθηση νομοθεσίας που σχετίζεται με τα Μέλη, η ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών και η ανάληψη πρωτοβουλιών για την ευχερέστερη πραγμάτωση των κοινών σκοπών, όπως, επίσης, και η εκπροσώπηση των Τοπικών Αρχών ενώπιον της Κυβέρνησης, της Βουλής ή άλλων οργανισμών και συνεδρίων και παρόμοιων συναντήσεων.
Οι σκοποί της Ένωσης Δήμων Κύπρου σύμφωνα με το καταστατικό της είναι:
- Η λειτουργία της ως του Ανώτατου Οργάνου εκπροσώπησης των Δήμων της Κύπρου σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με σκοπό τη συντονισμένη προώθηση και προάσπιση των ενδιαφερόντων και επιδιώξεών τους.
- Η ενίσχυση της πολιτικής, διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας και ανεξαρτησίας των Δήμων.
- Ο εντοπισμός των γενικών / κοινών προβλημάτων και δυνατοτήτων των Δήμων με σκοπό τη χάραξη πολιτικών και στρατηγικών, καθώς και η μέριμνα για την υλοποίησή τους.
- Η παρακολούθηση και προώθηση νομοθεσίας που ενδιαφέρει τους Δήμους.
- Η αποτελεσματική διασύνδεση με τους Δήμους, με σκοπό τη διευκόλυνση και ενίσχυση της συνεργασίας μαζί τους, την παροχή σ’αυτούς δυνατότητας επικοινωνίας και ανταλλαγής απόψεων και τεχνογνωσίας (μεταξύ τους) και τη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των Δήμων της Κύπρου με Τοπικές Αρχές άλλων χωρών.
- Η μέριμνα για την παροχή των κατάλληλων υπηρεσιών υποστήριξης προς τους Δήμους (έρευνες, μελέτες, συμβουλές, επιμόρφωση κλπ).
- Η συνεργασία με τις συντεχνίες των εργαζομένων στους Δήμους και τους διάφορους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους.
- Η προβολή και ανάδειξη του πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού / αναπτυξιακού ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η ενθάρρυνση και διευκόλυνση της συμμετοχής των πολιτών στη διοίκηση των Τοπικών Υποθέσεων.
- Η μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των Δημοτικών Αρχών στη διακυβέρνηση του Τόπου.