Η οικονομική πτυχή της λειτουργίας των Δήμων αποτελεί μια από τις σημαντικότερες δράσεις της Ένωσης Δήμων. Ειδικότερα, το θέμα αυτό έχει αναδειχθεί έντονα τα τελευταία χρόνια με την οικονομική κρίση που κάλυψε όλους τους τομείς της οικονομίας.

Διαχρονικά, τόσο η Ένωση Δήμων, όσο και οι Δήμοι, έχουν ζητήσει όπως ρυθμιστεί με αποτελεσματικό τρόπο το θέμα της οικονομικής αυτοτέλειας των Δήμων. Σχετική αναφορά γίνεται και στον περί του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Κυρωτικός) Νόμος (Ν.27/88).

Δυστυχώς, μέχρι σήμερα οι Δήμοι είναι οικονομικά εξαρτώμενοι από το κεντρικό Κράτος, καθώς η ετήσια κρατική χορηγία που λαμβάνουν καθορίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση στη βάση των δυνατοτήτων της και δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε κριτήρια, είτε για την παραχώρηση της, είτε για τις αποκοπές. Πέραν της ετήσιας κρατικής χορηγίας, οι Δήμοι λαμβάνουν ένα ποσό από το Κράτος ως χορηγία έναντι της κατάργησης του επαγγελματικού φόρου φυσικών προσώπων.

Αναλυτικότερα, τα ποσά χορηγιών που έλαβαν οι Δήμοι ανά έτος έχουν ως ακολούθως:

Τα ίδια έσοδα των Δήμων προέρχονται κυρίως από τις ακόλουθες φορολογίες/τέλη:

• Δημοτικό Τέλος Ακίνητης Ιδιοκτησίας.
• Επαγγελματική Άδεια Νομικού Προσώπου.
• Τέλος Σκυβάλων.
• Φόρος Θεάματος.
• Τέλη Διανυκτέρευσης.
• Εξώδικα Πρόστιμα.
• Διάφορες επιμέρους άδειες.

Η οικονομική εξυγίανση των Δήμων αποτελεί μεγάλη πρόκληση, μεγάλο μέρος της οποίας ξεφεύγει από τον έλεγχο των ιδίων των Δήμων, καθώς το πλαίσιο λειτουργίας τους ως δημόσιοι οργανισμοί δεν τους επιτρέπει να κάνουν τις τομές που θα επιθυμούσαν (π.χ. πλαίσιο απασχόλησης του προσωπικού).

Η Ένωση Δήμων, ως το συντονιστικό σώμα των Δήμων, πρωτοστατεί και διεκδικεί τα δικαιώματα των Δήμων, είτε προς τη Βουλή, είτε προς τα αρμόδια Υπουργεία. Συλλέγει και επεξεργάζεται οικονομικές πληροφορίες συναφείς με το αντικείμενο λειτουργίας των Δήμων και τις διαβιβάζει στα αρμόδια Τμήματα του Κράτους. Παράλληλα, έχουμε ενεργό συμμετοχή στον καθορισμό του πρότυπου προϋπολογισμού, το οποίο ακολουθείται από όλους τους Δήμους.