Η οικονομική ασφυξία των Δήμων υπονομεύει τη Δημοκρατία και την ευημερία των πολιτών
Σαφή στοιχεία και επιχειρήματα κατέθεσε η Ένωση Δήμων ενώπιον της Βουλής
Η οικονομική βιωσιμότητα των Δήμων βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο μετά την εφαρμογή της Μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αντί να λειτουργήσει ως μοχλός εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης της αυτοδιοίκησης στη βάση της διοικητικής και οικονομικής αυτονομίας, όπως είχε τεθεί ως στόχος, η μεταρρύθμιση έχει μετατραπεί σε τροχοπέδη λόγω της ελλιπούς και αυθαίρετης χρηματοδότησής της.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής, ο πρόεδρος της Ένωσης Δήμων Ανδρέας Βύρας παρουσίασε τεκμηριωμένα στοιχεία, υποδεικνύοντας τη δραματική οικονομική κατάσταση των Δήμων και την επιτακτική ανάγκη άμεσων μέτρων από την Κυβέρνηση. Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν ότι η κρατική χορηγία των 117 εκατομμυρίων ευρώ, η οποία καθορίστηκε νομοθετικά το 2022, είναι πλέον τραγικά ανεπαρκής, καθώς:
- Καθορίστηκε χωρίς τεχνοοικονομική μελέτη: Η χρηματοδότηση αυτή αγνοεί τις πραγματικές ανάγκες των Δήμων, τις νέες αρμοδιότητες που ανέλαβαν, καθώς και τις ραγδαίες οικονομικές εξελίξεις. Η μελέτη που προηγήθηκε της μεταρρύθμισης βασίστηκε σε ένα μοντέλο με λιγότερους Δήμους και χωρίς τη μεταφορά της αρμοδιότητας αδειοδότησης στους Επαρχιακούς Οργανισμούς. Επιπλέον, δεν προέβλεψε την ενσωμάτωση 63 κοινοτήτων στους Δήμους, γεγονός που αύξησε σημαντικά τα λειτουργικά τους έξοδα.
- Παρέμεινε σταθερή από το 2022: Παρά τις διαρκείς αυξήσεις του πληθωρισμού, την αύξηση του κόστους ζωής και την ανάθεση πρόσθετων ευθυνών στους Δήμους, η κρατική χρηματοδότηση δεν προσαρμόστηκε. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μεταφορά της συντήρησης του οδικού δικτύου στους Δήμους, με μόλις 3 εκατομμύρια ευρώ ετησίως – ένα ποσό που δεν καλύπτει ούτε κατ’ ελάχιστον τις πραγματικές ανάγκες.
- Δεν συμπεριέλαβε την ενσωμάτωση 63 κοινοτήτων στους Δήμους: Οι Δήμοι κλήθηκαν να απορροφήσουν τις διοικητικές και λειτουργικές ανάγκες αυτών των κοινοτήτων, χωρίς όμως την αντίστοιχη μεταφορά των κρατικών χορηγιών που λάμβαναν προηγουμένως, δημιουργώντας ένα νέο οικονομικό βάρος.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε οικονομικό αδιέξοδο – Απαιτούνται άμεσες λύσεις
Είναι αδιανόητο να συνεχίζουμε με ένα χρηματοδοτικό μοντέλο που παραβλέπει τις βασικές αρχές οικονομικής λογικής και αντίκειται στις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Χάρτας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η κρατική χορηγία δεν μπορεί να είναι ένα στατικό ποσό, αποκομμένο από την οικονομική πραγματικότητα. Πρέπει να συνδέεται άμεσα με την πορεία της οικονομίας και να αποτελεί ποσοστό του κρατικού προϋπολογισμού, προσαρμοζόμενο στις εξελίξεις μέσω ενός αντικειμενικού μηχανισμού που θα λαμβάνει υπόψη:
- Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), ως δείκτη της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας της χώρας.
- Τους δείκτες πληθωρισμού, ώστε να διασφαλίζεται η διατήρηση της αγοραστικής δύναμης των διαθέσιμων πόρων.
- Άλλους κρίσιμους οικονομικούς δείκτες, όπως η ανεργία, το κόστος ενέργειας και οι δημογραφικές αλλαγές.
Μόνο έτσι οι Δήμοι θα αποκτήσουν τους απαραίτητους πόρους για να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πολιτών τους, χωρίς να καταφεύγουν σε μέτρα έκτακτης ανάγκης που επιβαρύνουν τους δημότες.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση χρειάζεται αυτοτέλεια και δίκαιη χρηματοδότηση
Η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των Δήμων δεν είναι προνόμιο, αλλά θεμελιώδης δημοκρατική αρχή. Οι Δήμοι πρέπει να έχουν την ελευθερία να λαμβάνουν αποφάσεις που ανταποκρίνονται στις τοπικές ανάγκες, χωρίς παρεμβάσεις από την κεντρική εξουσία.
Ως εκ τούτου, απαιτούμε άμεσα:
- Την αναθεώρηση του τρόπου καθορισμού της κρατικής χορηγίας, ώστε να βασίζεται σε οικονομικούς δείκτες και όχι σε αυθαίρετες σταθερές τιμές.
- Την ενίσχυση της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των Δήμων, με δυνατότητα καθορισμού της φορολογικής τους πολιτικής και ευέλικτης διαχείρισης των πόρων τους.
- Τη διασφάλιση της πλήρους χρηματοδότησης για τις αρμοδιότητες που έχουν μεταφερθεί στους Δήμους, βάσει ρεαλιστικής κοστολόγησης και όχι αποσπασματικών αποφάσεων.
- Την άμεση ανταπόκριση της Κυβέρνησης και της Βουλής των Αντιπροσώπων, ώστε να σταματήσει η οικονομική ασφυξία των Δήμων, που απειλεί όχι μόνο τη λειτουργία τους αλλά και τη δημοκρατική τους υπόσταση.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να λειτουργεί υπό συνθήκες οικονομικού στραγγαλισμού, αφού αυτό έχει άμεση επίδραση στην ποιότητα ζωής του πολίτη. Η αδράνεια και η αδιαφορία δεν είναι πλέον ανεκτές. Καλούμε την Κυβέρνηση να αναλάβει άμεσα δράση και τους πολίτες να στηρίξουν τον αγώνα μας για μια ισχυρή και βιώσιμη Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Ένωση Δήμων Κύπρου
20 Μαρτίου 2025