Η Εκτελεστική Επιτροπή της ΄Ενωσης Δήμων Κύπρου στην Έκτακτη συνεδρία της που έγινε την Τρίτη, 22 Αυγούστου 2017, μετά από διαβούλευση και ανταλλαγή απόψεων για τα θέματα που θα προταθούν για συζήτηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αποφάσισε όπως εισηγηθεί τα τρία πιο κάτω θέματα:
(Α) Οικονομική κατάσταση των Δήμων
Κύρια αιτία της άσχημης οικονομικής κατάστασης των Δήμων είναι η μείωση των εσόδων των Δήμων λόγω των αποκοπών σημαντικού μέρους των χορηγιών προς τους Δήμους (τακτική κρατική χορηγία, χορηγίες έναντι απώλειας του επαγγελματικού φόρου και των διαπυλίων) και της μειωμένης απόδοσης των δημοτικών φορολογιών ένεκα της οικονομικής κρίσης.
Οι Δήμοι έλαβαν σημαντικά μέτρα περισυλλογής για μείωση των δαπανών τους, περιλαμβανομένης και της μείωσης του προσωπικού τους (ως αποτέλεσμα και του μορατόριουμ προσλήψεων).
Παρ’ όλα τα μέτρα αυτά αρκετοί Δήμοι δυσκολεύονται στη συνέχιση της παροχής σημαντικών υπηρεσιών προς τους δημότες τους, που έχουν άμεση σχέση με την καθημερινότητα.
Επίσης παρατηρείται στασιμότητα όσον αφορά το αναπτυξιακό μέρος των δραστηριοτήτων τους, καθώς και αδυναμία στη συντήρηση βασικών υποδομών των Δήμων.
Η ΄Ενωση Δήμων Κύπρου χαιρετίζει την εξαγγελία της Κυβέρνησης για ανάληψη της εξόφλησης των δανείων των Δήμων, με κυβερνητική εγγύηση (που είχαν συναφθεί για εκτέλεση αναπτυξιακών έργων στα δημοτικά όριά τους).
Επιπρόσθετα από το μέτρο αυτό, η ΄Ενωση Δήμων Κύπρου ζητεί την αύξηση της κρατικής χορηγίας για το έτος 2018 κατά δέκα (10) εκατομμύρια ευρώ για τους πιο κάτω λόγους:
-
- Η ελπιδοφόρα πορεία και διαφαινόμενη ανάκαμψη της οικονομίας μας, σε συνάρτηση με τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος γενικότερα και της βελτίωσης των δημόσιων οικονομικών, το ψηλό ρυθμόν ανάπτυξης, τη μείωση της ανεργίας κλπ, έχουμε την άποψη ότι επιτρέπει στο Κράτος να επιστρέψει στους Δήμους μέρος των αποκοπεισών χορηγιών.
-
- Η κρατική χορηγία από το έτος 2012 παρότι είχε μειωθεί δραστικά, διαμοιράζεται σε τριάντα (30) Δήμους, αντί είκοσι τέσσερεις (24), λόγω της σύστασης έξι (6) νέων Δήμων, μετά τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων στα αντίστοιχα Κοινοτικά Συμβούλια.
-
- Εκτός από την κρατική χορηγία προς τους Δήμους, μειώθηκαν δραστικά και οι χορηγίες έναντι της απώλειας του επαγγελματικού φόρου και των διαπυλίων. (Η κρατική χορηγία από €72,354 εκατομμύρια το 2010, μειώθηκε το 2017 στα €51,157 εκατομμύρια, δηλαδή μείωση κατά 41%). (Η χορηγία έναντι του επαγγελματικού φόρου, από €29,165 εκατομμύρια το 2010, μειώθηκε το 2017 στα €17,545 εκατομμύρια, δηλαδή μείωση κατά 66%). (Η χορηγία έναντι των διαπυλίων, από €2,562 εκατομμύρια το 2010, μειώθηκε το 2017 στα €2,187 εκατομμύρια, δηλαδή μείωση κατά 17%). (Το σύνολο των πιο πάνω χορηγιών από €104,081 εκατομμύρια το 2010, μειώθηκε το 2017 στα €70,889 εκατομμύρια, δηλαδή μείωση κατά 47%).
-
- Παράλληλα, λόγω της οικονομικής κρίσης, παρατηρήθηκε μετακύληση ευθυνών από τις κρατικές υπηρεσίες προς τους Δήμους. Ενδεικτικά αναφέρονται οι δαπάνες για τη συντήρηση των πεζοδρομίων, του οδικού φωτισμού, και του ιδίου του βασικού οδικού δικτύου.
- Θεωρείται ως σημαντική παράμετρος, (που πρέπει να εκτιμηθεί), ότι η αύξηση του κόστους της αποκομιδής και διαχείρισης των οικιακών αποβλήτων, λόγω της άρνησης της Βουλής, στο παρελθόν, να αυξήσει τις οροφές σε κάποιες κατηγορίες των αντίστοιχων δημοτικών τελών (που θεωρούνται αντισταθμιστικά τέλη) καλύφθηκε στους δημοτικούς προϋπολογισμούς από τα γενικότερα έσοδα των Δήμων.
Σημειώνεται η δέσμευση της ΄Ενωσης Δήμων Κύπρου ότι κατά τη διανομή του ζητούμενου επιπλέον ποσού των δέκα (10) εκατομμυρίων ευρώ, που ζητείται ως αύξηση της κρατικής χορηγίας προς τους Δήμους, θα ληφθεί υπόψην η αδικία σε Δήμους οι οποίοι επωφελούνται λιγότερο από την εξαγγελία της Κυβέρνησης για πληρωμή των δανείων των Δήμων, με κυβερνητική εγγύηση.
(B) Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Η ΄Ενωση Δήμων Κύπρου κατέβαλε έντονες και ειλικρινείς προσπάθειες προς όλες τις κατευθύνσεις (Κυβέρνηση, Βουλή, πολιτικά κόμματα) και κατέθεσε με σαφήνεια τις θέσεις της, επιδιώκοντας τον εκσυγχρονισμό και την πραγματική μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση της Κύπρου.
Η ΄Ενωση Δήμων Κύπρου, επανειλημμένα, εξέφρασε την ειλικρινή ανησυχία της για την μη πρόοδο της πορείας προς τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κάτι που είχεν ως συνέπεια την περαιτέρω επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των Δήμων μας και της πορείας / μετάβασής τους προς το μέλλον, μέσω της συμπλεγματοποίησης / παροχής από κοινού υπηρεσιών και της γενικότερης βελτίωσης και ελέγχου της λειτουργίας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αρχές που ήδη έγιναν αποδεκτές από όλους.
Η ΄Ενωση Δήμων Κύπρου επιθυμεί να επαναδιατυπώσει τις βασικές θέσεις της για την σωστή προώθηση της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης:
-
- Πρέπει να εξεταστεί η οικονομική πτυχή της μεταρρύθμισης, αφού στα νομοσχέδια, δεν γίνεται καμία νύξη, και ειδικότερα για την εφαρμογή των προτάσεων που προτείνονται, σχετικά με τους οικονομικούς πόρους που είναι απαραίτητοι για την αυτοτελή λειτουργία των Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ενώ δεν τέθηκε οποιαδήποτε πρόνοια για τα υφιστάμενα χρέη των Δήμων και Κοινοτήτων. Επίσης σημειώνεται ότι δεν έχει γίνει οικονομοτεχνική μελέτη σχετικά με τη δημιουργία των νέων δομών, όπως τα Επαρχιακά Συμπλέγματα και τα Τοπικά Συμπλέγματα (Συμπλεγματοποίηση Παροχής Κοινών Υπηρεσιών) για εξέταση του κόστους λειτουργίας των νέων δομών και των παρεχόμενων από αυτές υπηρεσιών προς του πολίτες.
-
- Καθορισμός των Τοπικών Συμπλεγμάτων για την από κοινού παροχή υπηρεσιών – άσκηση επί χάρτου – και την ετοιμασία των αναγκαίων κανονισμών που να ρυθμίζουν τη λειτουργία τους. Η ΄Ενωση Δήμων Κύπρου στα πλαίσια της συνεννόησης που είχε με το Υπουργείο Εσωτερικών, έχει ήδη υποβάλει κατάλογο με τις επικεφαλίδες των θεμάτων που πρέπει να ρυθμιστούν με τους Κανονισμούς.
- Η ενοποίηση / συγχώνευση Δήμων, με βάση τα τοπικά συμπλέγματα, να μην είναι δεδομένη μετά τη δοκιμαστική λειτουργία τους, για κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα που θα καθοριστεί. Αλλά η τυχόν ενοποίηση να αποφασιστεί αφού αξιολογηθούν τα δεδομένα / στοιχεία που θα εξαχθούν από τη δοκιμαστική λειτουργία τους με αντικειμενικά κριτήρια, μετά από σχετική μελέτη.
(Γ) Έξοδα για τις εργασίες ανύψωσης φρεατίων, μετακίνησης ή υπογειοποίησης δικτύων και γενικά μετακίνησης εξοπλισμού των Αρχών Κοινής Ωφέλειας ή παροχέων ηλεκτρονικών επικοινωνιών, εξαιτίας οδικών βελτιωτικών έργων των Δήμων
Για το θέμα αυτό υπάρχει διαφορετική προσέγγιση από τους Δήμους και τις εμπλεκόμενες Αρχές και Οργανισμούς, παρά τη συγκεκριμένη και σαφή πρόνοια του περί Δήμων Νόμου.
Πρόσφατα έχει διευκρινιστεί το θέμα και με Γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας, ότι η ανάληψη των εξόδων για τις πιο πάνω εργασίες είναι υποχρέωση των εν λόγω Αρχών. Παρά τη γνωμάτευση, οι εν λόγω Αρχές αμφισβητούν την υποχρέωσή τους αυτή και συνεχίζονται οι ατέρμονες διαβουλεύσεις με τα Υπουργείο Οικονομικών και Εσωτερικών.
Ως αποτέλεσμα αυτής της εκκρεμότητας οι Δήμοι επιβαρύνονται με αρκετά εκατομμύρια ευρώ έξοδα, ειδικά στις περιπτώσεις εκτέλεσης αναπτυξιακών έργων, παρά την οικονομική τους στενότητα.
Ζητείται η παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας για να δρομολογηθεί η επίλυσή του ζητήματος αυτού το συντομότερο δυνατόν.
