2η δεκαήμερη επίσκεψη του εμπειρογνώμονα της ΤΕΔΚ Χίου στην Κύπρο
Στα πλαίσια της υλοποίησης του έργου SUSTAIN, πραγματοποιήθηκε από τις 20 έως τις 26 Νοεμβρίου, επίσκεψη του εμπειρογνώμονα της ΤΕΔΚ Χίου κου Βασίλη Κάμπουρα στην Κύπρο. Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε σε συνέχεια της προηγούμενης επίσκεψης του εμπειρογνώμονα, η οποία είχε λάβει χώρα από τις 9 έως τις 19 Μαΐου 2011 και κατά την οποία ο κ. Κάμπουρας είχε επαφές με εκπροσώπους των Κυπριακών Δήμων, προκειμένου να μπορέσει να αποτυπώσει την υφιστάμενη κατάσταση σε κάθε έναν από αυτούς, σχετικά με την αξιοποίηση των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων και ειδικά του προγράμματος «Ευρώπη για τους Πολίτες».
Εφαρμόζοντας την αποτελεσματική -όπως αποδείχθηκε- μεθοδολογία της πρώτης επίσκεψης του εμπειρογνώμονα, επιλέχθηκε και αυτή τη φορά να οργανωθούν τρεις συναντήσεις παγκύπρια, στις οποίες συγκεντρώθηκαν εκπρόσωποι των Δήμων, μεταξύ των οποίων Δήμαρχοι, Δημοτικοί Γραμματείς και λειτουργοί των Δήμων. Έτσι, στις 23 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε μια συνάντηση στο Δήμο Λεμεσού, στην οποία συμμετείχαν οι Δήμοι των επαρχιών Λεμεσού και Πάφου. Στις 24 Νοεμβρίου, πραγματοποιήθηκε στο Δήμο Στροβόλου η συνάντηση των Δήμων της επαρχίας Λευκωσίας, στην οποία συμμετείχαν και οι Κατεχόμενοι Δήμοι, ενώ στις 25 Νοεμβρίου συναντήθηκαν στο Δήμο Λάρνακας οι Δήμοι των επαρχιών Λάρνακας και Αμμοχώστου.
Στις συναντήσεις, o κ. Κάμπουρας παρουσίασε τα κύρια σημεία της «Έκθεσης αποτύπωσης υφιστάμενης κατάστασης των Δήμων της Κύπρου σχετικά με την αξιοποίηση των αδελφοποιήσεων και άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων».
Σ’ αυτήν παρουσιάζονται αναλυτικά, τόσο τα προβλήματα που διαπίστωσε ο εμπειρογνώμονας κατά την πρώτη του επίσκεψη, όσο και οι εισηγήσεις και προτάσεις του προς τους Δήμους για την επίλυση αυτών των προβλημάτων και τη βελτίωση των επιδόσεων των Δήμων κατά την αξιοποίηση των αδελφοποιήσεων και άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
Στην παρουσίασή του ο κ. Κάμπουρας τόνισε ότι οι Δήμοι της Κύπρου μπορούν να χωριστούν σε τρεις βασικές κατηγορίες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους σε σχέση με την αξιοποίηση των αδελφοποιήσεων και άλλων Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων: α) μεγάλοι και ενεργοί Δήμοι, β) μικροί Δήμοι με περιορισμένη εμπειρία και γ) κατεχόμενοι Δήμοι. Ωστόσο, σχεδόν όλοι οι Δήμοι παρουσιάζουν –σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό- τα ίδια προβλήματα:
- Το σύνολο των Δήμων λαμβάνουν το πληροφοριακό υλικό που τους αποστέλλεται από το Γραφείο Βρυξελλών της Ένωσης Δήμων, όμως αυτό δεν διαχέεται επαρκώς στο εσωτερικό των Δήμων (ανά τμήμα ή ανά αρμόδιο).
- Το σύνολο των Δήμων μέχρι σήμερα δεν έχει επιδιώξει και δεν έχει αναπτύξει συνέργειες και ευρύτερες συνεργασίες ή συντονισμένες προσπάθειες, ούτε με άλλους Δήμους της Κύπρου, ούτε με την Ένωση Δήμων.
- Συνήθως δεν υπάρχει ξεκάθαρο όραμα των Δήμων (σε επίπεδο πολιτικό/ Δημοτικού Συμβουλίου) σχετικά με την προσέγγισή τους στα Ευρωπαϊκά προγράμματα.
- Υπάρχει από μικρό έως και σε μεγάλο βαθμό υποστελέχωση και υποαπασχό-ληση στελεχών με καθορισμένες αρμοδιότητες στην αξιοποίηση των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, που όμως τα τελευταία χρόνια σημειώνει μείωση.
- Πολύ συχνά ο αυξημένος φόρτος εργασίας πιέζει προς τα κάτω την προτεραιότητα αξιοποίησης ευρωπαϊκών προγραμμάτων, καθώς οι εργασίες ρουτίνας έρχονται σε πρώτη μοίρα, αφήνοντας πίσω στην agenda εξίσου σημαντικά αλλά πιο γενικά και μακροπρόθεσμα ζητήματα, που θα μπορούσαν να βρουν λύση μέσω ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων.
- Υπάρχει ελλειπής γνώση της αγγλικής γλώσσας και ορολογίας σε μεγάλο μέρος των δυνητικά εμπλεκομένων λειτουργών σε πολλά τμήματα.
- Υπάρχει ελλειπής γνώση των υψηλόβαθμων στελεχών π.χ. Διευθυντών Τμημάτων, αλλά και των αιρετών σχετικά με τα ευρωπαϊκά προγράμματα και τη χρησιμότητά τους.
- Υπάρχει δισταγμός για τη συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα, ειδικά αν υπάρχει προηγούμενη κακή εμπειρία.
- Υπάρχει δυσκολία σχετικά με την πρόσβαση στην πληροφόρηση που αφορά τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα και τις προσκλήσεις χρηματοδότησης.
- Συνήθως υπάρχουν στενά χρονικά περιθώρια για λήψη απόφασης συμμετοχής σε αυτά, καθώς δεν υπάρχει μακροπρόθεσμος προγραμματισμός που να εξασφαλίζει την έγκαιρη διάγνωση και εντοπισμό των κατάλληλων ευκαιριών, ενώ παράλληλα το διάγραμμα ροής εργασιών που απαιτείται για τη συμμετοχή σε έργο τρίτων ή την υποβολή εξ αρχής νέου έργου, πολλές φορές είναι δαιδαλώδες ή κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να εκπέσει λόγω πολλών και διαφορετικών ενδιάμεσων εμπλεκομένων π.χ. πολλά εμπλεκόμενα τμήματα, έγκριση από ΔΣ κ.λπ.
- Υπάρχει έλλειψη επαρκούς γνώσης όσον αφορά τις ανάγκες κάθε Δήμου και το μακροπρόθεσμο επιχειρησιακό σχεδιασμό (πχ σε επίπεδο πενταετίας).
- Υπάρχουν προβλήματα στην υλοποίηση που αφορούν τη συνεργασία με άλλους εταίρους, την αποτελεσματική επίβλεψη εκπόνησης υπηρεσιών και εν γένει εργασιών που ανατίθενται σε τρίτους, την τήρηση χρονοδιαγραμμάτων, την οικονομική διαχείριση, την έγκαιρη και ικανοποιητική απορρόφηση πόρων αλλά και τη σωστή αντιμετώπιση των μετέπειτα διοικητικών και διαχειριστικών ελέγχων.
- Υπάρχουν προβλήματα συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των εσωτερικά εμπλεκομένων υπηρεσιών των Δήμων ή με τα δημοτικά κέντρα λήψης αποφάσεων.
- Τα αποτελέσματα των έργων πολλές φορές δεν γίνονται γνωστά στο ευρύ κοινό και δεν αξιοποιούνται επαρκώς από τις υπηρεσίες των Δήμων, ενώ συχνά παραμένουν στα συρτάρια των υπηρεσιών που τα εκτέλεσαν, χωρίς να προσθέτουν περεταίρω αξία στη λειτουργία του φορέα. Επίσης δεν έχει δοθεί βάρος στην εμπλοκή των πολιτών, ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή αποδοχή και αξιοποίησή τους.
- Ελλείψεις, τέλος, παρουσιάζονται στην τυποποίηση των διαδικασιών, στην αυτοματοποίηση των εργασιών και στην εξεύρεση και εφαρμογή μιας αποτελεσματικής μεθοδολογίας κατά περίπτωση, εξαιτίας κυρίως της μικρής εμπειρίας που υπάρχει σ’ αυτόν τον τομέα.
