Το βασικό πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων στους Δήμους της Κύπρου, διέπεται από τον Περί Δήμων Νόμο, τους Περί Δημοτικής Yπηρεσίας Κανονισμούς , τους Περί Συντάξεων και Φιλοδωρημάτων Κανονισμούς , τις εκάστοτε συλλογικές συμβάσεις, τα Σχέδια Yπηρεσίας, τον Κώδικα Εργασιακών Σχέσεων και ευρύτερα την Κυπριακή εργατική νομοθεσία ( για την ασφάλεια και υγεία στην εργασία, την ισότητα, την μη διάκριση, την κατοχύρωση δικαιωμάτων, την πληροφόρηση για τα δικαιώματα κ.α.).
Η Ένωση Δήμων Κύπρου από το 2004 έχει συστήσει τη Μικτή Επιτροπή Προσωπικού (ΜΕΠ) Ένωσης Δήμων – Συντεχνιών, στα πλαίσια της οποίας συζητούνται και προωθούνται βασικά εργασιακά θέματα που αφορούν όλους ή μεγάλη μερίδα των Δήμων. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια προωθήθηκαν και τα ομοιόμορφα Σχέδια Υπηρεσίας των Δήμων, το 2010.
Η ΜΕΠ αποτελείται από την Επίσημη και την Εργατική Πλευρά. Την Επίσημη Πλευρά αποτελούν ο Πρόεδρος, ο Αναπληρωτής Πρόεδρος, ο Γραμματέας και δύο Μέλη, που διορίζονται από την Εκτελεστική Επιτροπή της Ένωσης Δήμων Κύπρου, μαζί με τους πέντε Δημάρχους- Προέδρους των Επαρχιακών Κλιμακίων της ΜΕΠ. Την Εργατική Πλευρά αποτελούν οι Γενικοί Γραμματείς των Συντεχνιών ΟΗΟ-ΣΕΚ και ΣΗΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ με δικαίωμα αντικατάστασης τους όταν κωλύονται. Για να υπάρξει απόφαση της ΜΕΠ είναι απαραίτητη η συμφωνία Επίσημης και Εργατικής Πλευράς. Η θητεία της ΜΕΠ είναι πέντε χρόνια ( μετά από κάθε Εκλογική Γενική Συνέλευση της Ένωσης Δήμων).
Η ΜΕΠ με βάση τους Κανονισμούς Λειτουργίας της, που εγκρίθηκαν από την Εκτελεστική Επιτροπή της Ένωσης Δήμων, ασχολείται με τα ακόλουθα θέματα:
Γενικές αρχές που αφορούν:
- Προσλήψεις
- Προαγωγές
- Ώρες και ωράρια εργασίας
- Άδειες
- Αργίες
- Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
- Πειθαρχία
- Απολαβές και επιδόματα αναφορικά με μεμονωμένες θέσεις, ομάδα θέσεων ή τους Δήμους σαν σύνολο.
- Ωφελήματα αφυπηρέτησης
- Οποιαδήποτε άλλα θέματα που επηρεάζουν τους όρους υπηρεσίας αναφορικά με οποιαδήποτε θέση, ή ομάδα θέσεων, ή τους Δήμους σαν σύνολο.
Νοείται ότι οι διαβουλεύσεις από την ΜΕΠ για τα πιο πάνω, ή άλλα συναφή με αυτά θέματα, περιορίζονται σε γενικές αρχές. Ατομικές υποθέσεις δεν εξετάζονται.
- Επιμορφωτικά και εκπαιδευτικά σχέδια για τους δημοτικούς εργατοϋπαλλήλους.
- Μέσα αξιοποίησης των ιδεών και εμπειριών των δημοτικών εργατοϋπαλλήλων.
- Προτεινόμενη νομοθεσία, ή τροποποίηση υφιστάμενης νομοθεσίας σε ότι αυτή επηρεάζει τους όρους υπηρεσίας των δημοτικών εργατοϋπαλλήλων.
- Θέματα που σχετίζονται με την ευημερία των δημοτικών εργατοϋπαλλήλων.
- Εργατικές διαφορές σε Δήμους.
- Τύποι απασχόλησης και παροχής υπηρεσιών στους Δήμους.
Το 2018, για πρώτη φορά συνομολογήθηκαν οι πρώτες δύο Παγκύπριες Συλλογικές Συμβάσεις (μία για το υπαλληλικό και μία για το εργατικό προσωπικό των μη κατεχόμενων Δήμων που καλύπτουν την περίοδο 2015-2016, ενώ άρχισε η διαδικασία για την ανανέωση τους). Σημαντικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση διαδραμάτισαν και τα Επαρχιακά Κλιμάκια Εργασιακών Σχέσεων που δημιούργησε η Ένωση Δήμων, τα οποία προώθησαν την ομοιομορφία στους όρους υπηρεσίας του προσωπικού των Δήμων στις Επαρχίες τους.
Η προσπάθεια της Ένωσης Δήμων για προώθηση ενιαίων Κανονισμών για τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα του υπαλληλικού προσωπικού των Δήμων, ολοκληρώθηκε το 2014, με την δημοσίευση των Περί Συντάξεων και Φιλοδωρημάτων Κανονισμών του Δήμου Λευκωσίας (ΚΔΠ 412/2013). Για νομικούς λόγους κρίθηκε ότι οι εν λόγω Κανονισμοί χρήζουν επικαιροποίησης. Ήδη η Ένωση Δήμων Κύπρου έχει αναθέσει την εργασία ετοιμασίας επικαιροποιημένων και ομοιόμορφων Κανονισμών σε έγκριτο νομικό, που αναμένεται να ολοκληρωθεί περί τα τέλη του Καλοκαιριού. Οι νέοι επικαιροποιημένοι και ομοιόμορφοι Κανονισμοί θα δημοσιευθούν από το Δήμο Λευκωσίας και στη συνέχεια θα υιοθετηθούν από όλους τους μη κατεχόμενους Δήμους της Κύπρου.
Για το Εργατικό Προσωπικό των μη κατεχόμενων Δήμων, λειτουργούν Ταμεία Προνοίας κατά Δήμο ή οι εργαζόμενοι έχουν ενταχθεί σε Συντεχνιακά Ταμεία Προνοίας.
Όσον αφορά τις εργασιακές σχέσεις στους κατεχόμενους Δήμους ακολουθείται κατά κανόνα το τι ισχύει στην Δημόσια Υπηρεσία. Οι Συντεχνίες ζήτησαν την συνομολόγηση Παγκύπριας Συλλογικής Σύμβασης, με την οποία η Εκτελεστική Επιτροπή της Ένωσης Δήμων και η ΜΕΠ δεν διαφώνησαν, αλλά το θέμα αφέθηκε να συζητηθεί μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ανανέωσης των Παγκύπριων Συλλογικών Συμβάσεων στους μη κατεχόμενους Δήμους.